بهترین روش مطالعه کدام است؟
پاسخ به این سؤال می‌تواند مشکلات آموزشی بسیاری از افراد را برطرف نماید. در این مطلب روش مطالعه PQRST براساس تحقیقات دکتر ارنست هیلگارد بررسی می‌شود. دکتر ارنست هیلگارد استاد دانشگاه استنفورد و از نظریه پردازان معروف در روانشناسی است. کتاب‌های منتشر شده از ایشان در بسیاری از مراکز دانشگاهی جهان تدریس می‌شود. کتاب “زمینه روانشناسی هیلگارد” از پر طرفدارترین کتب روانشناسی در ایران می‌باشد. گروهی ۱۰ نفره متشکل از زبده‌ترین مترجمان و روانشناسان ایران زمین، یکی از معتبرترین ترجمه‌های روانشناسی هیلگارد را ارائه داده‌اند. این کتاب ارزشمند از سال ۱۹۵۳ تاکنون بارها تجدید چاپ شده است. در ادامه مطالبی از این کتاب که می‌تواند راهنمای خوبی برای شیوه‌های مطالعه باشد را مرور خواهیم کرد.
فیلم توضیحات زمان و مکان مطالعه
.
روش مطالعه PQRST چیست؟
روش مطالعه PQRST تکنیکی است که بر اساس خواندن بدون فراموشی و به خاطر سپاری در ذهن و یادگیری استوار است و بنابر گفته دکتر هیلگارد و همکارانش موثرترین روش مطالعه مبتنی بر ذهن می‌باشد. اساس این روش مطالعه بر مبنای ۵ اصل استوار است:
مرحله P: Preview مرور اجمالی
مرحله Q: Question سؤال
مرحله R: Read خواندن
مرحله S: Self-recitation تلقین و تکرار
مرحله T: Test آزمون
.
مرحله P: مرور اجمالی (پیش مطالعه)
ابتدا با خواندن عنوان ها و دیدن تصاویر و نمودارها، مروری اجمالی بر موضوع داشته باشید. در این مرحله جزئیات و درک کامل مطلب مورد نظر نیست. بهتر است خلاصه مطالب را در پایان فصول مطالعه کرده و به یک دید کلی برسید. در این مرحله هدف ایجاد سؤال در ذهن است. در مرور اجمالی آشنایی و سازماندهی مطالب در ذهن ایجاد می‌شود.
مرحله Q: پرسش کردن
برای یادگیری بهتر می‌بایست عناوین اصلی را به پرسش تبدیل کنید. با خواندن عناوین اصلی و طرح پرسش به دنبال جواب در موضوع باشید. از خود بپرسید مؤلف به دنبال چه چیزی بوده است و با درج این نوشتار قصد داشته چه موضوعی را بیان کند. طرح سوال ممکن است وقت شما را بگیرد و کمی مشکل باشد، ولی به طور چشمگیری تمرکز حواس و دقت شما را افزایش می‌دهد و موجب سهولت یادگیری شما می‌شود.
مرحله R: خواندن
اکنون زمانی است که می‌بایست مطلب موردنظر را با دقت بخوانید و جزئیات را به خاطر بسپارید. در هنگام مطالعه به دنبال یافتن جواب پرسش‌های مرحله قبل باشید. عبارات و یا مطالب مهم را علامتگذاری کنید نه همه مطالب! در مراحل بعدی به این علامت‌گذاریها نیاز پیدا خواهید کرد. در یک مطالعه صحیح بین ۱۵-۱۰ درصد متن علامتگذاری شده است. تمام گفتار و مطالب اصلی را با دقت و توجه به مفهوم بخوانید. در این مرحله هیچ نکته‌ای را حذف نکنید و از هیچ موضوعی نگذرید. چگونگی علامتگذاری وابسته به خود شماست. میتوانید بعد از مطالعه کامل یک درس، وقتی متوجه شدید که چه جملاتی یا چه کلماتی مهم هستند، برگردید و آنها را علامتگذاری کنید.
مرحله S: تلقین و تکرار
در اصطلاح عمومی به این مرحله “درس پس دادن به خود” گویند. اکنون زمانی است که مطالعه مطالب را با نکات دقیق و جزئیات به اتمام رسانده‌اید. در این مرحله سعی کنید بدون نگاه کردن به مطلب، نکات مهم را برای خود بازگو کنید. این مرحله یکی از بهترین روش‌های مطالعه است و به ثبت مطالب در حافظه منجر خواهد شد. لازم به ذکر است که این مرحله با حفظ مطلب تفاوت دارد و می‌بایست مطالب را با زبان خود بیان کنید. اطلاعات ارائه‌شده را با استفاده از جملات و عبارات خود بازگو نمایید.
در صورت امکان، مطالب را با صدای بلند برای خود تکرار نمایید. پس از هر قسمت میتوانید مطالب خود را با متن اصلی مقایسه کنید و به تصحیح اشتباهات بپردازید. این روش مطالعه منجر به سازماندهی مطالب در ذهن می‌شود و با تکرار و به خاطر سپاری، مطالب را فرا خواهید گرفت. برای هر بخش یا پاراگراف، این مراحل را به تفکیک اجرا کنید تا به تسلط موردنظر برسید.
مرحله T: آزمون
همان‌گونه که مشخص است در این مرحله آزمون انجام خواهد شد. ولی چجور آزمونی!؟وقتی تمام فصل‌ها را خواندید، در فاصله‌های زمانی (۱، ۲، ۴، ۸ و ۱۶ روزه و…) از خودتون آزمون بگیرید (تستی و تشریحی فرقی نداره). بعد از این که روی مسایل وقت گذاشتید و ذهنتون رو درگیر کردید اگر بدون شک به جواب نهایی رسیدید، کلید پاسخنامه تست یا جواب نهایی تمرین رو نگاه کنید اگر درست بود که عالیه ولی اگر درست نبود باز به سوال برگردید و یکبار دیگر روش حل مسئله رو چک کنید اگر نتونستید به جواب دیگری برسید، پاسخنامه رو نگاه نکنید بلکه سراغ متن درس برید و جواب سوال یا روش حل مسئله رو از داخل درس پیدا کنید و دوباره به سوال برگردید تا زمانی که به جواب قطعی برسید و در آخر میتونید به پاسخنامه هم نگاهی بیاندازید ولی اگر پاسخنامه از روش کوتاه و به اصطلاح تستی و سریع به جواب رسیده بود، اصلا توجه نکنید چون روشی که شما رفتید مفهومی تر هست و اگر در آینده با سوال مشابهی مواجه شوید، با کمی تفکر و دقت میتونید پاسخ دهید. در پایان نکات لازم هر تست و یا تمرین رو یادداشت کنید. این میشه یک مرور عالی! ۲ روز بعد ۱۰ تا تست و یا تمرین به همین روش حل کنید. ۴ روز بعد دوباره به همین شکل و…
بر طبق پژوهش‌های انجام‌شده روش مطالعه PQRST بر دیگر روش‌های مطالعه ارجحیت دارد. در این روش تکیه بر یادگیری فعالانه مطالب می‌باشد که با تکرار چندباره مطالب و روخوانی ساده تفاوت آشکاری دارد. پیشنهاد می‌کنیم تمام مراحل را طبق آنچه گفته شد انجام دهید تا به نتیجه موردنظر برسید ولی درصورتی‌که زمان و مجال کافی در اختیار ندارید میتوانید بر مرحله S “تلقین و تکرار” تمرکز کنید. با توجه به تفاوت‌های فردی می‌توان زمان در نظر گرفته شده برای هر بخش را کم یا زیاد کرد. مهم اجرای گام به گام مراحل گفته شده است که منجر به یادگیری و تثبیت در ذهن خواهد شد.
برای خواندن جدیدترین مطالب، اخبار کنکور و فیلم های انگیزشی به کانال تلگرام مشاوره تحصیلی و کنکور علی باقرپور بپیوندید:
