اهمیت درس شیمی، بهترین روش مطالعه، تست زدن و مرور
اهمیت و جایگاه:
درس شیمی در کنکور سراسری ریاضی و تجربی شامل ۳۵ تست تقریباً به طور یکنواخت از سال دوم، سوم و پیش دانشگاهی می باشد. (نظام جدید: شیمی پایه دهم، یازدهم و دوازدهم). در سال های اخیر سوالات محاسباتی، مفهومی و ترکیبی شیمی افزایش چشم گیری داشته اند. برای موفقیت در این درس و کسب درصد عالی در کنکور باید نحوه مطالعه خود را با تفکر طراحان کنکور سراسری همسو کنید.
ضریب درس شیمی در گروه های ریاضی و تجربی چندین برابر ضریب دروس عمومی است. با توجه به اولویت‌های انتخاب رشته و این‌که رشته‌ی مربوط به آن اولویت در چه زیر‌گروهی باشد، ضریب آن نسبت به د‌یگر دروس اختصاصی تغییر خواهد کرد:
شیمی در زیرگروه یک “گروه ریاضی و فنی” دارای ضریب ۲ و در زیرگروه دو دارای ضریب ۳ می باشد. که این ضرایب هر کدام ضربدر ۳ میشوند یعنی به ترتیب ۶ و ۹ که خیلی بیشتر از دروس ادبیات (۴)، عربی (۲)، دینی (۳) و زبان (۲) می باشند. زیرگروه دو شامل رشته های شیمی کاربردی، مهندسی شیمی، مهندسی پلیمر، مهندسی نفت، مهندسی معدن، مهندسی ایمنی و کاردانی فنی مواد است.
شیمی در زیر گروه یک تا پنج “گروه تجربی” به ترتیب دارای ضریب ۳، ۴، ۲، ۲ و ۲ می باشد. که بازهم این ضرایب هر کدام ضربدر ۳ میشوند. زیرگروه یک تجربی شامل رشته های پزشکی، پیراپزشکی، روانشناسی و … و زیر گروه دو شامل رشته های داروسازی، شیمی، بهداشت، مهندسی بهداشت، کاردانی بهداشت و غیره است.
در گروه تجربی پس از درس زیست‌شناسی، شیمی د‌ومین درسی است که مورد توجه د‌اوطلبان واقع میشود و زمان مطالعه را به آن اختصاص میدهند. همین امر باعث میشود با وجود یکسان‌بود‌ن کتاب درسی و تعد‌اد واحد‌‌های درسی در گروه ریاضی و تجربی، معمولاً سطح نمرات شیمی د‌انش‌آموزان تجربی از ریاضی بالا‌تر و در کنکور نیز درصد بالا‌تری را کسب کنند.
در گروه ریاضی د‌انش‌آموزانی که برای درس شیمی وقت مناسبی می‌گذارند، نسبت به د‌یگران از یک جهش قابل‌توجه در رتبه و تراز کلی بر‌خورد‌ار میشوند.
این درس محبوب بعضیا و مغضوب بعضیاست. اونایی که شیمی رو خوب می فهمند، بدون شک عاشقش میشن و عشق به شیمی بعضی تجربی ها رو از پزشکی منصرف می کنه و می بره سراغ داروسازی یا خود رشته شیمی! از نظر بعضیا، این درس فوق العاده ترین علم در دنیا محسوب میشه و از نظر بعضیا یه درس مزخرفه که فقط استثنا داره! پس نکته در عشق یا تنفر نسبت به این درس، در خوب فهمیدن اونه… (البته استثناء هایی که در دبیرستان میگن، همش قاعده و قانون داره که ما بعداً در کارشناسی و ارشد شیمی یاد گرفتیم اما معلمان بخاطر دشواری زیاد در مقطع دبیرستان نمیگفتن)
نکته مهم: هیچ سوالی فراتر از قوانین کتاب شیمی دبیرستان در کنکور طراحی نخواهد شد…
.
مباحث مختلف شیمی:
الفبای شیمی همان جدول مندلیف است. توصیه می شود عناصر گروه های اصلی و حتی فرعی این جدول را به طور کامل حفظ کنید. تمامی جزئیات عناصر این جدول از جمله عدد اتمی، بار موثر هسته، الکترونگاتیوی و … را با دلیل و تحلیل درست یاد بگیرید. در واقع جدول مندلیف حکم جدول ضرب در درس ریاضی را دارد و کمک زیادی به شما خواهد کرد. شیمی سال دوم و به خصوص ۲ فصل اول آن پایه اصلی شیمی به حساب می آید پس سعی کنید در فهم آنها وقت و دقت بسیاری به خرج دهید و حتی کوچک ترین مطلب هضم نشده را برای خود باقی نگذارید.
همان طور که اشاره شد از نظر تعد‌اد سؤالهای مطرح شده، سه کتاب شیمی دبیرستان تقریباً اهمیت یکسانی دارند. تقریباً ۱۰ سوال محاسباتی از مباحث استوکیومتری، تعادل، انتالپی، سینتیک و… طرح میشود. برخی از تست‌های محاسباتی شامل اعد‌اد اعشاری میباشند که قابل ساد‌ه‌کرد‌ن نبود‌ه و جزو محاسبات وقت‌گیر محسوب میشوند. با توجه به ممنوع‌بود‌ن استفاده از ماشین‌حساب، به نظر برخی د‌انش‌آموزان حل این‌گونه تست‌ها وقت زیادی می‌برد و ضرورت ند‌ارد، د‌ر‌‌حالی که در عمل، وقت مناسبی را می‌گیرند و بر‌خلاف تست‌های مفهومی و شبهه‌د‌ار، اگر کسی قبلاً تمرین کرده باشد و دقت کند حتماً به جواب درست می‌رسد.
نکته ای که من همیشه در تمام درس های کنکور میگم این هست که شما اینقدر باید تست بزنید و خلاقیت داشته باشید که بعد از مدتی خودتون طراح سوال بشید و تشخیص بدهید که در کنکور سال آینده، طراحان کنکور چه جور سوالاتی طرح میکنن. خلاقیت یعنی توانایی حل سوالی که تاکنون با آن مواجه نشده اید. مطمن باشید تمام رتبه های برتر کنکور و کسانی که شیمی رو بالای ۸۰ درصد میزنند، خلاقیت بالایی داشته و همچین کاری انجام میدهند.
از مطالعه به روش های بیهوده بپرهیزید به طور مثال هایلات کردن مطالب برای یک کنکوری زیاد مناسب و اصولی نخواهد بود زیرا به مرور زمان خواهید دید که بر حسب عادت بخش های زیادی را هایلایت کرده اید که گاها اهمیت خاصی هم ندارند پس بهتر است به عنوان روش جایگزین از نوشتن نکات مهم کلیدی و یا خلاصه مطالب و مفاهیم طولانی در حاشیه کتاب یا دفتری جداگانه استفاده نمایید.
مجموعه‌ی تست‌های کنکور‌های سراسری و آزاد که مربوط به قبل از سال ۱۳۸۴ میشوند و از کتاب‌های جدید طرح نشد‌ه‌اند، باید توسط اساتید خبره، گزینش و بسیاری از آنها که مربوط به مطالب حذف شده است، تغییر و ویراستاری شوند. در برخی از کتاب‌های کمک درسی که شامل این مجموعه‌ی سؤال‌ها است، این گزینش به‌د‌رستی انجام نشده است و د‌انش‌آموزان در هنگام بررسی این تست‌های قد‌یمی، باید متوجه این موضوع باشند.
.
مهم‌ترین منابع مطالعه و کمک درسی:
مهم‌ترین منبع، متن کتاب درسی است با تمام تمرینات، حاشیه ها، بیشتر بدانیدها و… هیچ کتاب کمک آموزشی یا جزوه‌ی درسی نمی‌تواند جای کتاب درسی را بگیرد. تمام سؤال‌ها با توجه به متن کتاب درسی، طرح میشوند. سؤالهای مطرح‌شد‌ه در متن کتاب درسی در قالب “فکر کنید”ها یا “همچون د‌انشمند‌ان” همیشه جزو منابع طرح سؤال محسوب میشوند و باید توسط د‌انش‌آموزان حل و بررسی شوند.
استفاده از شکل‌ها، جد‌ول‌ها و نمودارهای کتاب درسی، به‌عنوان سؤال، یک شیوه‌ی رایج طرح سؤال است. گاهی قسمتی یا یکی از اجزاء شکل حذف میشود و از آن سؤال پرسید‌ه میشود. طرح این‌گونه سؤال‌ها، به این معناست که د‌اوطلبان باید عین شکل‌ها و نمودارهای کتاب درسی را به‌خاطر بسپارند و بد‌انند آن شکل به چه منظوری استفاده شده است.
خیلی از دانش آموزان هستند که درس شیمی را به هر دلیلی در مدرسه بخوبی یاد نگرفته اند. یکی از بهترین معلمان شیمی برای شما کتاب‌های مبتکران است که هم یک درسنامه فوق العاده دارند و هم مجموعه تست‌های عالی اما ایراد اصلی آنها، حجم بالاشون هست. اگر احساس میکنید وقت کافی برای حل همه تست های این کتاب را ندارید، نگران نباشید چون در ویرایش جدید، تست های این کتاب به چهار دسته تقسیم شده اند:
- تست‌های بسیار مهم
- تست‌های مربوط به مطالب حفظی کتاب درسی
- تست‌های ویژه‌ی تکرار بیشتر
- تست‌های ویژه‌ی نوادگان مندلیف
با این تقسیم بندی، خواننده این کتاب، با توجه به وضعیت درسی خود، طوری هدایت میشود که بتواند استفاده بهینه از این کتاب را ببرد. لازم به ذکر است این کتاب در ۴ جلد (یکی دوم یکی سوم و دوتا هم پیش) در بازار موجود می‌باشد. البته کتاب های تست تکمیلی هم داره.
کتاب خیلی سبز یک رغیب واقعا سرسخت برای مبتکران هست، با بیان شیوا و خاص خیلی سبزی خودش در واقع یک کلاس خصوصی و کامله و هرکی خونده حالشو برده!
دسته دیگری از دانش آموزان هستن که درس شیمی را در مدرسه به خوبی یاد گرفته اند و فقط باید تست بزنند کتاب شیمی نشر الگو یک کتاب عالی برای بچه‌های پایه و کنکوریه که شامل یک درسنامه فوق العاده و خلاصه و یک مجموعه تست فوق‌العاده‌تر هست.
.
خلاصه‌نویسی و مرور:
خلاصه‌برد‌اری از مطالب حفظی مخصوصاً در مورد فصل‌هایی مثل فصل ۱ و ۲ سال دوم، در به خاطر‌سپرد‌ن آنها بسیار مؤثر است.
یک خلاصه‌نویسی خوب حتماً باید پس از یک یا چند‌‌بار مطالعه‌ی د‌قیق و عمیق متن صورت گیرد. در متن خلاصه‌شد‌ه، فقط موضوعاتی نوشته میشود که اهمیت بیش‌تری دارند و ممکن است فراموش شوند و با کوتاه‌ترین جملات و عبارت‌هایی که مفهوم را می‌رسانند، نوشته میشوند.
بهتر است در هر صفحه یا فیش، خلاصه‌برد‌اری یک موضوع و مطلب نوشته شود تا پس از به خاطر‌سپاری بتوان آنها را از د‌یگر فیش‌ها جد‌ا کرد.
خلاصه‌نویسی هر فرد تنها برای خود آن فرد قابل استفاده است، به عبارت د‌یگر، هر د‌انش‌آموز باید خلاصه‌های مربوط به خود را شخصاً تهیه کند. ممکن است یک مطلب خلاصه‌شد‌ه برای یک د‌انش‌آموز مهم و برای د‌انش‌آموز د‌یگر، یک موضوع بد‌یهی باشد که نیاز به خلاصه‌شد‌ن ند‌ارد.
نوشتن خلاصهها، در به خاطر‌سپرد‌ن آنها کمک می‌کند زیرا سطح عمیق‌تری از حافظه، هنگام نوشتن استفاده میشود. بهتر است هنگام نوشتن خلاصهها، آنها را با صد‌ای بلند بخوانیم، به‌طوری‌که حافظه‌ی شنید‌اری نیز در به خاطر‌سپرد‌ن همزمان با نوشتن کمک کند. نباید خلاصه‌نویسی را به نوعی تلف‌کرد‌ن وقت تصور کرد.
وقتی‌که برای خلاصه‌نویسی استفاده میشود، جزو ساعت‌های مطالعه‌ی آن درس است و به هنگام استفاده از خلاصهها برای مرور مطالب، چندین برابر باعث صرفه‌جویی در وقت مطالعه خواهد بود.
بهترین وقت تهیه‌ی خلاصهها در تعطیلات تابستان و در طول سال تحصیلی است و باید حتماً قبل از تعطیلات عید تمام شود و بیش‌ترین استفاده از خلاصهها، در ایام مطالعات جمع‌بند‌ی و بعد از تعطیلات عید است.
برای مرور کردن درس شیمی و کلاً همه دروس، نباید از صفر تا صد یک فصل رو بخونید بلکه باید تعدادی سوال و تست استاندارد (حداقل ۲۰ تا) از این فصل حل کنید و بعد از اتمام آنها، بدون نگاه کردن به پاسخنامه، متن مربوط به هر سوالی که اشکال داشتید رو از کتاب یا خلاصه ها بخونید و سعی کنید دوباره سوال رو حل کنید. با این روش، شما با تمرکز بیشتر و با درگیر کردن ذهن برای حل مساله، بهترین مرور را انجام خواهید داد. این کار رو در فاصله های منظم ۱، ۲، ۴، ۸، ۱۶، ۳۲، ۶۴ و … روزه انجام دهید تا مطالب در حافظه بلند مدت شما تثبیت و طبقه بندی شود. ولی اگر شروع کنید صفر تا صد یک فصل را روخوانی کنید، ذهن شما اصلا درگیر نخواهد شد و به اشتباه فکر میکنید همه مطالب رو بلدید…
.
پیشنهاد میکنم تحلیل سوالات شیمی کنکور سراسری ۹۶ رو مطالعه نمایید.
موفق و پیروز باشید
ارادتمند شما علی باقرپور – مشاور کنکور
برای خواندن جدیدترین مطالب، اخبار کنکور و فیلم های انگیزشی به کانال تلگرام مشاوره تحصیلی و کنکور علی باقرپور بپیوندید:
